به نام خدا

آسیب شناسی صدا و حنجره با رویکرد سیستم حرکت ، ارتقاء .

هر رشته یا شاخه ای که بشر به گونه ای با آن سر و کار و یا در آن فعالیّت عمده دارد قاعدتاً میتواند عوارض مشخّص خود را داشته باشد که البتّه این عوارض میتواند از ضعیف ترین تا قدرتمند ترین و خطرناکترین طیف را در برگیرد و با توجّه به این اصل ، آسیب شناسی در هر شاخه ای یکی از ضروری و مهمترین بخش اجرایی است که فقدان چنین دانشی میتواند عواقب غیر قابل جبرانی را به همراه داشته باشد .

کار بر روی حنجره و تارهای صوتی نیز از این قاعده مستثنی نیست و در صورتی که بصورت ژنتیکال از صدایی خوش و زیبا برخوردار نباشیم و از طرفی دانش حقیقی ارتقاء سطوح توانمندی را صدا را نیز نداشته باشیم و از طرفی دیگر اصرار بر بوجود آوردن یک توانمندی قابل توجّه به هر قیمتی در این عرصه داشته باشیم ، قاعدتاً عوارض بسیار خطرناکی را میتواند به یک هنر جوی صدا تحمیل شود و در چنین شرایطی است که آسیب شناسی صدا و حنجره ضرورت پیدا میکند .

از طرفی دیگر چنانچه هنر جو از صدایی زیبا و توانمند (نسبی) بصورت ژنتیکال برخوردار باشد ، امّا دانش توانمندتر و شکوفا ساختن آنرا نداشته باشد ، به جرات میتوان گفت ریسک آسیب و تهدیدات مختلف در حنجره و تارهای صوتی بسیار بالا خواهد بود .

این مفهوم در ارتباط با بسیاری از علوم و هنر نیز مصداق دارد . همانند ورزش که در صورت فقدان دانش ، عوارض بسیار خطرناکی ورزکاران را تهدید مینماید .

توانمندی سازی صدا نیز به نوعی ورزش محسوب میشود . ورزش به معنای ورز دادن و توانمند ساختن (ورزش حنجره و تارهای صوتی).

حال اگر تمایل و اشتیاق فراوان به خواندن داشته باشیم ، امّا دانش توانمند سازی صدا را نداشته باشیم ، بایستی منتظر عواقب خطرناک آن نیز باشیم که دیر یا زود گریبانگیر هنر جو را خواهد گرفت . کافی است در این حوزه تحقیقی در زمینۀ کلنیکهای گفتار درمانی داشته باشید . در ان هنگام به عینه شاهد مراجعه کننده هایی خواهید بود که به دلیل آسیبهای جدّی که در اثر عدم دانش کافی و تمارین اشتباه در آن مرکز حضور دارند و البتّه که بسیار تجاربی این چنینی بسیار دردناک است .

هنرجویی مشتاقی که در اثر عدم دانش صحیح چنین آسیبها و عوارضی را تجربه کرده است و به دنبال راهی است برای درمان آن و حال آنکه آیا بالاخره به درمان کامل خواهد انجامید یا نه ؟ بسته به میزان آسیبی است که به تارهای صوتی فرد وارد شده است .

آسیب شناسی صدا و حنجره از منظر سیستم حرکت ، ارتقاء از طریق سه پارامتر مورد بررسی قرار میگیرد .

1_ مراقبتهای حین تمرین و ضرورت تشخیص آسیب قبل از وقوع به دلیل تمارین غلط و وارد ساختن فشارهای بیهوده و اضافی به تارهای صوتی .

برای عمیقتر پرداختن به این مفهوم لازم است به طرّاحی تمرین پرداخته شود . طرّاحی تمرین عبارت است از پی ریزی تمارینی که از یک طرف ارتقاء سطوح توانمندی صوتی و از طرف دیگر مانع از آسیب در حنجره و تارهای صوتی گردد .

بنا بر این طرّاحی تمرین بسیار مقدّم و با اهمیّت تر از خود تمرین است ، چرا که یک اشتباه در تمارین صوتی میتواند برای همیشه آواز خواندن را از ما بگیرد و به همین دلیل یک هنر جو باید به موقعیّتی را برای خودش پیش آرد که ریسک آسیب را به صفر رساند .

پژوهشهای کاربردی سیستم حرکت ، ارتقاء در این حوزه نشان میدهد که از چه طریقی و چگونه یک جلسۀ تمرینی چند ساعتۀ صوتی را چگونه با خیال راحت طی کنیم و اطمینان داشته باشیم که آسیبی سیستم صوتی ما را تهدید نمیکند .

طراحی فرم تمرینی در صدای بم ، وسط و مخصوصاً اوج یکی ازمهمترین بخشهای تحقیقات میدانی در حوزۀ آسیب شناسی حنجره و صداست که جمع بندیهای بدست آمده از این تحقیقات کمک شایانی را به یک هنرجوی مشتاق آواز مینماید که در کنار تمارین سخت صوتی اطمینان از صفر بودن ریسک آسیب داشته باشد .

2_ مراقبتهای خارجی اعم از توانمند سازی ، آرام سازی عضلات و اعصاب محیطی حنجره و تارهای صوتی .

این طرّاحیها به این دلیل شکل گرفت که پژوهشهای میدانی ما نشان داد غیر از تمارین صوتی بخشهای دیگری نیز وجود دارد که شاید تاکنون به آنها پرداخته نشده است .

میزان قدرت و انعطاف گردن ، عضلات شانه ای ، موقعیّت ناحیۀ توراسیک قدامی و خلفی و نحوۀ تاثیر گذاری آن بر حنجره و نهایتاً صدا و چگونگی ترمیم آنها در صورت نیاز مواردی هستند که از بین دهها مفهموم مهم میتوان به آنها اشاره کرد . یک هنر آوازی باید بداند که شاید استعداد صوتی داشته باشد امّا موقعیّت ستون مهره اش اجازۀ انعکاس درست صدا را به او ندهد ...! چگونه چنین نکته ای و دهها نکتۀ مهم این چنینی را میتوان تشخیص داد و البتّه چگونه میتوان با ترمیم آنها راه را برای خواندن و تجربۀ صدایی بهتر هموار ساخت ؟ و البتّه پاسخ این پرسشها که به صورت عملی نحوۀ تشخیص و ترمیم را آموزش میدهد ، در دسترس علاقمندان به هنر صدا قرار خواهد گرفت .

3_ مراقبتهای فکری ، رویکردی و پرهیز از هرگونه حساسیّت بیهوده و بیمار گونه در ارتباط با صدا و حنجره .

در این بخش به دو بعد مهم خواهیم پرداخت .

1_ استرس و اضطراب :

شاید بتوان گفت استرس و اضطراب دشمن شمارۀ یک حنجره و صداست . آرامش حقیقی و درونی مهمترین ابزار و توانمندی یک هنر جو است برای کسب نتایج متعالی در پرورش صدا . بنا بر این یک هنر جو بایستی که سعی بر به حدّاقل رساندن استرس و سنگینیهای درونی خود داشته باشد .

کوچکترین استرس و عصبانیّت به راحتی تاثیر خود را در صدای هنر جو و حتی هنرمندان مطرح بر جای میگذارد . بنا بر این شاید بتوان گفت که یک شخصیّت عصبی ، اضطرابی به طور معمول نمیتواند مفهوم ارتقاء سطوح توانمندی صدا را تجربه نماید .

2_ نگرش و رویکردهای اشتباه به صدا :

بسیاری از رویکردهای ما نسبت به صدا میتواند کاملا اشتباه باشد امّا به دلایل نامشخّصی نسبت به آنها تعصّب و باوری بدور از منطق و دانش را دروناً در مورد آنها داشته باشیم .

مثلا باور اینکه صاحب یک صدای خوب نباید از ادویّه جات و ، آب سرد و یا حتّی بستنی استفاده نماید ...!

نتایج پژوهشهای ما نشان میدهد که این گونه مفاهیم فقط یک باور است و در مرور زمان این باور فرد چنان تحت فرمان خود قرار میدهد که نا فرمانی از آن را غیر ممکن مینماید .

بطور مثال میتوان به نقش آب سرد و تاثیر آن را بر روی حنجره و صدا پرداخت . وقتی ما باور میکنیم آب سرد تاثیری منفی بر صدای ما خواهد داشت قطعاً چنین باوری تحقق پیدا خواهد کرد و هر زمانی که آب سرد مصرف کنیم ، بی درنگ محدودیّتهایی را در انعکاس صدایمان به عینه خواهیم دید ، امّا اگر چنین باوری نداشته باشیم و بالعکس حنجره را به گونه ای تربیت نمائیم که هیچ گونه حساسیّتی به آب سرد نداشته باشد ، یقین بدانیم که پس از نوشیدن آب سرد هیچ محدودیّتی را عارض بر حنجره و صدا نخواهیم دید .

بنا بر این به جای پذیرش بی چون و چرای «فقط یک باور» به تربیت بی نقص و توانمند حنجرۀ خود بپردازیم و یقین داشته باشیم زمانی که توانمندی حقیقی بوجود آید ، حساسیّتها و ضَعفها به قدرت و شکوه بدل میگردد . به شرط آنکه دانش حقیقی چنین تبدیلی را بدست آوریم .

                                                                                فرهاد اصلی